Mąka z trawy, kawa z żołędzi, marmolada z buraków. Polki w czasie okupacji gotowały lepiej niż MasterChef

2 września 2015, 16:40

W czasie wojny nic nie mogło się zmarnować – działki, ogródki i balkony, niegdyś przeznaczone tylko do rekreacji, stały się cennym źródłem pożywienia. Tort z fasoli 20 dag fasoli 3 jaja 20 dag cukru 6 kropel laurowych Fasolę namoczyć przez noc w zimnej wodzie. Następnego dnia ugotować ją do miękkości, odcedzić i nieco odparować. Przetrzeć fasolę przez sitko lub zmielić w maszynce. Rozbić jajka, białka oddzielając od żółtek. W misce utrzeć żółtka z cukrem i dodać fasolę oraz krople laurowe. Dokładnie wymieszać. Osobno ubić białka na sztywną pianę i delikatnie wymieszać z masą fasolową, uważając, by piana nie opadła. Całość wyłożyć do wysmarowanej tłuszczem i wysypanej bułką tartą tortownicy i upiec. W smaku ciasto powinno przypominać tort kasztanowy (z purée z kasztanów jadalnych). Można też upiec wersję migdałową, zastępując krople laurowe aromatem migdałowym (przepis na podstawie książki Elżbiety Kiewnarskiej 100 potraw oszczędnościowych doby dzisiejszej, Warszawa 1941). / Media

Autorka książki "Okupacja od kuchni" otwiera przed czytelnikiem domowe kuchnie, zaplecza restauracji, zatęchłe spiżarnie, podgląda uliczne targowiska i kryjówki szmuglerów z okresu II wojny światowej. To opowieść o codzienności Polaków, o systemie kartkowym, o czarnym rynku, szmuglu żywności i jej domowej produkcji z często zaskakujących składników. Zawiera przykłady zaradności naszych babek i prababek oraz codziennego menu z mnóstwem ówczesnych przepisów.

1 Wojna wyzwoliła w kobietach nieprawdopodobną kreatywność w poszukiwaniu atrakcyjnych surogatów niedostępnych towarów. Zmieniło się również samo gotowanie – rodzinę trzeba było nakarmić, niezależnie od tego, jak trudne były warunki. Budyń z kapusty główka białej kapusty cebula masło 4 jajka ½ słodkiej śmietanki bułka tarta cukier Kapustę pokroić w kawałki i gotować w słonej wodzie. Wyjąć, odcisnąć i drobniutko posiekać, a następnie podsmażyć razem z cebulką. Ostudzić. Białka oddzielić od żółtek. Masło utrzeć w misce, dodając po jednym żółtku. Białka ubić na sztywną pianę. Do kapusty wlać śmietankę, dodać cztery łyżki bułki tartej, łyżeczkę cukru, sól do smaku, utarte masło z żółtkami i pianę. Wszystko razem wymieszać i włożyć do foremki, wysmarowanej tłuszczem i wysypanej bułką tartą. Gotować w kąpieli wodnej godzinę (przepis na podstawie książki Z. Piechowej 60 potraw z kapusty, Kraków 1940).

Na zdjęciu kobieta przygotowująca posiłek pod gołym niebem, sierpień 1942 roku

Media

2 Z dnia na dzień Polki musiały odnaleźć się w zupełnie nowej, nieprzyjaznej rzeczywistości. Część wiedzy potrzebnej w nowych warunkach zdobywały w praktyce, resztę czerpały z licznych publikacji, przeznaczonych dla okupacyjnych gospodyń domowych. Rzepa duszona w karmelowym sosie 8–10 rzep łyżka cukru 1½ łyżki tłuszczu łyżka mąki młody koper natka pietruszki Rzepę obrać, pokroić w talarki i sparzyć. Na patelnię wsypać cukier. Trzymając go na ogniu, poczekać, aż się rozpuści i nabierze bursztynowego koloru. Następnie zalać cukier kilkoma łyżkami zimnej wody i delikatnie rozmieszać. Należy przy tym uważać, ponieważ karmel jest bardzo gorący. Gotowy karmel przelać do rondelka i dodać do niego rzepę oraz pół łyżki tłuszczu. Talarki z rzepy zrumienić, a następnie zalać szklanką wody i posolić. Dusić pod przykryciem przez mniej więcej godzinę. Na patelni zrobić zasmażkę z pozostałego tłuszczu i łyżki mąki. Zasmażkę rozprowadzić wodą i dodać do rzepy. Zagotować. Dodać posiekany koperek i pietruszkę i poddusić jeszcze kilka minut (przepis na podstawie książki Z. Piechowej Potrawy z jarzyn, w tym obiady jednodaniowe oraz kiszenie i konserwowanie jarzyn, Kraków 1941).

Na zdjęciu reklama poradnika pt. „To pani musi wiedzieć”, wydanego w Warszawie w 1941 roku.

Media

3 We wtorek 8 września o godzinie 18:30 w Muzeum Powstania Warszawskiego (Sala pod Liberatorem) w Warszawie odbędzie się spotkanie z Aleksandrą Zaprutko-Janicką i premiera książki połączona z degustacją.

Gdyby mieszkańcy miast polegali wyłącznie na przydziałach kartkowych, nie byliby w stanie przetrwać wojny

Media

W czasie wojny trudno było mieć pretensje o zawyżone ceny – cieszono się, że towar w ogóle jest dostępny na czarnym rynku. Dzięki staraniom szmuglerów Warszawa była jedynym miastem w Europie, gdzie można było kupić niemal wszystko

Media

Reklama

Media

6 Wola przetrwania silniejsza była od strachu – pomimo wszelkich zagrożeń nielegalny handel kwitł i zaopatrywał w żywność miliony Polaków w okupowanym kraju.

Na zdjęciu gęsi przeznaczone na sprzedaż, targ w nierozpoznanej miejscowości.

Media

7 Praca w gastronomii nie była łatwa, ale zapewniała niezbędne dokumenty. Często kelnerkami zostawały żony bogatych i wpływowych ludzi, nagle pozbawione wszelkich środków do życia.