Archiwum Themersonów trafiło do Biblioteki Narodowej

28 stycznia 2015, 15:28

Obecna na uroczystości minister kultury i dziedzictwa narodowego Małgorzata Omilanowska cieszyła się, że dzięki przekazanym zbiorom będzie można badać twórczość mieszkających do 1938 roku w Polsce, a następnie we Francji i Anglii niezwykłych twórców. Przypomniała, że małżeństwo Themersonów działało na wielu polach artystycznych; fotografii, filmów eksperymentalnych, malarstwa, grafiki, pisarstwa czy poezji. Ogromnie się cieszę się, że nie tylko będziemy mogli zachować i ochronić to dziedzictwo, ale także zaoferować je badaczom - mówiła minister kultury. / PAP / Marcin Obara

Archiwum Franciszki i Stefana Themersonów - jednych z najbardziej oryginalnych i najmniej znanych artystów awangardowych w polskiej sztuce XX wieku - trafiło do Biblioteki Narodowej w Warszawie.

1 Zbiory przekazała siostrzenica Franciszki Themerson - Jasia Reichardt. Razem z przyjacielem rodziny, pisarzem i rysownikiem Nickiem Wadley’em, powołała w Londynie Archiwum Themersonów w 1989 r., rok po śmierci Franciszki i Stefana. W kilka lat uporządkowali potężne zbiory filmowej, literackiej, graficznej, fotograficznej czy teatralnej działalności małżeństwa. Dziś Jasia Reichardt cieszyła się, że archiwum będzie się teraz zajmowała Biblioteka Narodowa. To jest dla nas bardzo ważne, bo archiwum to nie tylko historia, to jest życie i ono musi żyć - podkreślała.

PAP / Marcin Obara

2 W przekazanym zbiorze znalazły się rękopisy, listy, notatki, prace graficzne, dokumenty, a nawet przedmioty pamiątkowe jak maszyna do pisania czy klocki drzeworytnicze. Przekazane materiały ważą około 3, 5 tony i przy przeprowadzce z Londynu zostały spakowane do 209 pudeł .

PAP / Marcin Obara

3 Franciszka i Stefan Themersonowie - jedni z najbardziej oryginalnych artystów awangardowych w polskiej sztuce XX w. - razem żyli i tworzyli. Większość ich filmów oraz książek to wynik artystycznej współpracy, choć zdarzało im się również działać osobno. Franciszka malowała, ilustrowała i budowała scenografie. Stefan pisał, komponował oraz tworzył filmy. W latach 30. XX w. założyli w Warszawie Spółdzielnię Autorów Filmowych, do której należeli Aleksander Ford, Wanda Jakubowska, czy Witold Lutosławski.

PAP / Marcin Obara

4 Ich ówczesna twórczość zaginęła w czasie wojny, ale późniejsze filmy przeszły do historii kina i historii sztuki. W Londynie założyli wydawnictwo Gaberbocchus Press, które przez 30 lat opublikowało około 60 tytułów, między innymi pierwsze angielskie tłumaczenia "Ubu Króla" Alfreda Jarry’ego czy "Ćwiczenia stylistyczne" Raymonda Queneau.