Justyna Sobczyk (Teatr 21): "Nikt nie musi się usprawiedliwiać z różnorodności" [PODCAST]

5 maja obchodzony jest Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. Gościem Marcina Cichońskiego w podcaście "DGPtalk: Po stronie kultury" jest Justyna Sobczyk – założycielka Teatru 21, reżyserka, laureatka Paszportu POLITYKI.

Jak komentuje otrzymane wyróżnienie? "Odbieram naszą nagrodę jako wskazanie na to pole. To znaczy, że faktycznie w obszarze sztuki i kultury jest obszar, który wydostaje się z jakiegoś terenu, który uznaliśmy za terapię i teraz bardzo powoli emancypuje się i artyści z niepełnosprawnościami wychodzą z roli nazywanej często "podopiecznymi". Trudno było przyznać rangę ich pracy, tego co robią i kim są w polu sztuki".

Teatr 21 to zespół teatralny, którego aktorami są głównie osoby z zespołem Downa i autyzmem. W ciągu ponad 15 lat swojej działalności stworzył kilkanaście spektakli prezentowanych w teatrach i instytucjach w całej Polsce. Jak pandemia wpłynęła na działalność Teatru? Jakie ma plany na przyszłość? Czego możemy spodziewać się po premierze projektu "Ciało w ciało z Marylin"? Posłuchajcie podcastu!

O WPŁYWIE PASZPORTU "POLITYKI"

Myślę, że to zainteresowanie faktycznie wzrosło. Odnotowujemy to na Facebooku w liczbie osób, które zaczęły nas obserwować. Ale też na takim obszarze bardziej teatralnym, tzn. wywiady czy artykuły o Teatrze 21 były publikowane i tłumaczone na języki: niemiecki, rumuński i czeski. Te sytuacje są z pewnością nowymi sytuacjami. Nowymi doświadczeniami, kiedy media zwracają uwagę i dopytują o pracę w naszym Teatrze, o pole sztuki inkluzywnej, o historię tego Teatru. Dla mnie to są bardzo ważne sytuacje, szczególnie te wywiady międzynarodowe, ponieważ ufam w to, że na terenie tych krajów z pewnością takie teatry jak my są. Odbieram naszą nagrodę jako wskazanie na to pole. To znaczy, że faktycznie w obszarze sztuki i kultury jest obszar, który wydostaje się z jakiegoś terenu, który nazwaliśmy, uznaliśmy za terapię i teraz jakby bardzo powoli on się emancypuje i artyści z niepełnosprawnościami wychodzą z roli nazywanej często "podopiecznymi". Trudno było przyznać rangę ich pracy, tego co robią i kim są w polu sztuki.

O SPOŁECZNYM KONTEKŚCIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

Promujemy pojmowanie niepełnosprawności w kontekście społecznym. To znaczy, namawiamy i popularyzujemy taką wiedzę, która proponuje oderwanie się od kontekstu medycznego, w którym osobami, które mogły być blisko niepełnosprawności byli tylko tzw. "specjaliści". Oddalamy się od modelu pomocowego, charytatywnego, gdzie: „my, pełnosprawni, jedyne, co możemy zrobić, to ten gest pomocy, wsparcia, miłosierdzia, litości”. To też odrzucamy. My promujemy model społeczny, który mówi: niepełnosprawność wytwarza się w działaniu ludzi, działaniu społeczności. Ono może być albo włączające albo wykluczające. To że jesteśmy różnorodni? Tak naprawdę nikt nie musi się z tego usprawiedliwiać, ponieważ tak było od zawsze.

O PREMIERZE PROJEKTU "CIAŁO W CIAŁO Z MARYLIN"

"Ciało w ciało z Marilyn" to projekt, który w czerwcu 2021, będzie miał swoją premierę na Facebooku. Zrodził się ze współpracy międzynarodowej. Ten projekt zaangażował dwie nasze aktorki: Maję Kowalczyk i Aleksandrę Skotarek, współtworzyły to Justyna Wielgus [kierowniczka działu edukacyjnego, choreografka] i Justyna Lipko-Konieczna [kierowniczka działu badawczo-wydawniczego] oraz Wojtek Kaniewski, który był operatorem. Faktycznie zrodził się projekt na granicy: instalacji wideo, performance’u, wykładu performatywnego. Naprawdę wprowadził też nową jakość, nowy temat.

Zachęcam Państwa do uważnego śledzenia tego, co robimy właśnie na Facebooku Teatru 21 wokół tego działania, które tematyzuje ciało, kobiecość, ale też dziecięcość, odkrywając nową twarz, zarówno Marylin Monroe, jak i nową twarz kobiety z niepełnosprawnością. W jakiś bardzo interesujący i przejmujący sposób, znajdując pewne też podobieństwo, na bardzo głębokim poziomie tą chęć odnalezienia się w innej odsłonie niż ta, do której społecznie przyzwyczailiśmy ludzi dookoła siebie. To wszystko w czerwcu, więc zachęcam, bo wokół tego performance’u będą też bardzo ciekawe rozmowy i one będą prowadzone na żywo na naszym Facebooku.