Nowe książki w 2023 roku. Co warto przeczytać?

25 stycznia nakładem wydawnictwa Format ukaże się nowy tytuł Olgi Tokarczuk, kolejna po opublikowanej w 2017 r. "Zagubionej duszy" książka noblistki skierowana do młodszych czytelników. Podobnie jak przypadku "Zagubionej duszy" "Pan Wyrazisty" to efekt współpracy Tokarczuk z ilustratorką Joanną Concejo. "Twarz Pana Wyrazistego natychmiast zapada w pamięć. Jest rozpoznawany błyskawicznie – wystarczy, że pojawi się na ulicy i wszyscy z daleka się do niego uśmiechają. Kiedyś zagrał nawet w reklamie – gratulowano mu sukcesu i chwalono, że jego twarz tak dobrze sprzedała produkt. Pan Wyrazisty bardzo podoba się sam sobie. Kupił supertelefon i z upodobaniem robi tysiące selfie. Jego niepoliczalne wizerunki wędrują po sieci. Pewnego dnia staje jednak przed lustrem i z przerażeniem zauważa, że jego rysy się zatarły, a twarz stała się rozmytą plamą. Z każdym kolejnym zdjęciem blednie wyrazistość Pana Wyrazistego. Czy Pan Wyrazisty odzyska swój utracony skarb – nieskazitelnie piękną twarz? Czy ci, których spotka w mrocznych zakamarkach dzielnicy na przedmieściu, pomogą mu znaleźć rozwiązanie? Czy świat będzie na powrót go podziwiał, a on sam będzie znowu dla siebie jedyny i wyjątkowy?" - zapowiada wydawnictwo.

Nakładem Czytelnika już w styczniu ukaże się trzeci tom książki "Dziwne jest serce kobiece…". To wspomnienia Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej obejmujące ponad 60 lat. Losy ziemiańskiej rodziny przeplatają się z losami Polski w decydujących chwilach jej historii - I wojny światowej, odzyskania niepodległości, kryzysu z lat 30. i wreszcie - II wojny. Trzeci tom wspomnień Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej może okazać się szczególnie ciekawy, bo opisuje okres powojenny, kiedy Zofia i jej mąż po raz kolejny muszą zacząć budować swoje życie od nowa, tym razem w Ząbkowicach Śląskich. Mimo podeszłego wieku i ustroju, który nie rozpieszczał byłych ziemian, autorka pozostaje optymistką, umiejącą się cieszyć życiem w każdej sytuacji.

W nowym roku ukaże się też nowa książka wybitnej poetki Ewy Lipskiej, tym razem prozatorska - "Wariacje Geldbergowskie". Podobno Johann Sebastian Bach napisał "Wariacje Goldbergowskie" jako lek na bezsenność dla hrabiego von Keyserlinga. Na utwór złożyły się pojedyncza aria i trzydzieści wariacji opartych na jej schemacie, wykorzystujących najprzeróżniejsze formy muzyczne. "Parafrazując Bacha, Ewa Lipska tworzy własne i różniące się w tytule zaledwie jedną literą Wariacje Geldbergowskie, których motywem przewodnim jest tytułowa postać Geldberga. On także zostaje poddany szeregowi równie zachwycających wariacji poetyckich, i również, w ślad za hrabią von Keyserlingiem, konfrontuje się z +bezdechem nocy+" - zapowiada Wydawnictwo Literackie.

Na początek roku wśród propozycji WL znalazła się także książka Emilii Padoł "Rodziewicz/ówna. Gorąca dusza". Autorka słynnych powieści "Lato leśnych ludzi" czy "Między ustami a brzegiem pucharu" była żarliwą katoliczką, surową konserwatystką, patriotką tworząca romansowe fabuły i piszącą "ku pokrzepieniu serc", ale też osobą nieheteronormatywną, buntującą się przeciwko powszechnym oczekiwaniom. Gustowała w męskich fasonach koszul i surdutach, z włosami zawsze obciętymi na krótko; w życiu prywatnym związana z kobietami, prawdziwy spokój odnajdywała wśród poleskich torfowisk i rzecznych rozlewisk.

Powieści McCarthy’ego

W planach WL na 2023 r. znalazły się też dwie nowe powieści Cormaca McCarthy’ego, które ukażą się w maju lub czerwcu. Po apokaliptycznej "Drodze" zekranizowanej przez Johna Hillcoata amerykański prozaik i laureat Nagrody Pulitzera kazał czekać czytelnikom aż 16 lat na kolejne dzieło, ale są to aż dwie, powiązane fabularnie powieści - "The Passenger" i "Stella Maris". Ich akcja rozgrywa się odpowiednio w 1980 i 1972 r., przełożył je Robert Sudoł. WL w czerwcu ma także wydać nową powieść Orhana Pamuka "Noce zarazy". W planach jest również powieść Eleanor Catton - "Birnam Wood". Pisanie tego thrillera psychologicznego i opowieści o klimacie w jednym zajęło Catton 10 lat. Książka opowiada o niezależnej organizacji ekologicznej działającej w położonym na uboczu, malowniczym nowozelandzkim miasteczku. Niedookreślony i nie zawsze respektujący prawo, quasi-filantropijny kolektyw przyjaciół, któremu przewodzi miejscowa aktywistka Myra Bunting, sadzi rośliny tam, gdzie nikt nie zauważy: na poboczach dróg, w zapomnianych parkach i zaniedbanych podwórkach. Sprawy komplikują się, gdy na ich drodze staje dwulicowy amerykański miliarder o podejrzanych zamiarach i intencjach względem lokalnej społeczności i środowiska.

Wśród zapowiadanych przez wydawców książek biograficznych jest "Młynarski o Młynarskim" Jana Emila Młynarskiego. To sylwetka legendarnego artysty widzianego oczami syna – kontynuacja "Rozmów" wydanych przez wydawnictwo Prószyński i S-ka w 2018 r.

Znak ma natomiast w planach wywiad rzekę, którą z reżyserem Krzysztofem Zanussim przeprowadził Jacek Moskwa. Artysta zdradza szczegóły dotyczące życia osobistego, pracy z czołowymi polskimi aktorami i osobistościami światowej sławy, dzieli się bezkompromisowymi opiniami o sztuce, polityce i wierze.

Znak zamierza również na początku marca opublikować m.in. "Kobiety Capotego" Laurence Leamera. Truman Capote, autor "Śniadania u Tiffany’ego", zdobył przyjaźń najsłynniejszych kobiet swoich czasów. Nazywał je "łabędzicami", chętnie słuchał ich najintymniejszych zwierzeń oraz korzystał z majątku ich mężów. Tylko po to, żeby je zdradzić - opisał ich problemy w powieściach.

W planach Czarnego znalazła się m.in. "Rzeka dzieciństwa" Andrzeja Stasiuka - nostalgiczna biografia Bugu, rzeki dzieciństwa pisarza, rzeki przodków, wokół której skupiała się pamięć rodziców i dziadków. Stasiuk pisze też o Bugu jako rzece granicznej, która stała się prawdziwą granicą w czasie II wojny światowej, a teraz odczytywana jest na nowo – w związku z kryzysem na granicy białoruskiej i wojną w Ukrainie.

Czarne zapowiada też na nowy rok nową serię wydawniczą - Opowiadania Amerykańskie. Otwiera ją zbiór "Komu ukazał się wiatr" wybitnej pisarki amerykańskiej Carson McCullers. "Cyklicznie będziemy prezentować najciekawsze zbiory opowiadań autorstwa najznakomitszych twórców – powstałe zarówno przed wieloma laty, jak i zupełnie współczesne. Wszak to opowiadania są prawdziwym rdzeniem literatury amerykańskiej i cenionym przez krytykę oraz czytelników tamtejszym gatunkiem narodowym" - zapowiada wydawnictwo. W planach na najbliższe miesiące są też opowiadania Johna Cheevera, Deeshy Philyaw, Lucii Berlin, Lorrie Moore.

Walter Kempowski to autor, który nie został nigdy w Polsce wydany, współczesny klasyk niemieckiej literatury mający w dorobku ponad 30 książek. Nakładem ArtRage w 2023 r. ukaże się "Wszystko na darmo", uważana za jedną z najważniejszych powieści o II wojnie światowej ostatniego półwiecza. Ta sama oficyna wyda także powieść "Tysiąc księżyców" Sebastiana Barry’ego, w której pisarz podejmuje historię z nominowanych do Bookera "Dni bez końca", tyle że w roli głównej występują nie John Cole i Thomas McNulty, lecz Indianka Winona. Autor brawurowo maluje Amerykę po wojnie secesyjnej, w której – przynajmniej w Tennessee – niewiele się zmieniło, to wciąż świat wykluczonych i białych.

Nakładem ArtRege wyjdzie też "Po słońcu" Jonasa Eiki (w tłum. Macieja Bobuli), nominowana do Międzynarodowego Bookera proza, której autor miesza hiperralizm z fantastyką, a także "Septologia" - opus magnum wybitnego norweskiego pisarza Jona Fossego, mistrza Karla Ovego Knausgårda, które doczekało się nominacji m.in. do Międzynarodowej Nagrody Bookera i National Book Award. Asle, starzejący się malarz wdowiec mieszkający samotnie na południowo-zachodnim wybrzeżu Norwegii, wspomina swoje życie. Jego jedynymi przyjaciółmi są sąsiad, Åsleik, rybak rolnik, i Beyer, właściciel galerii sztuki z miasta. W Bjørgvin mieszka też inny Asle, malarz alkoholik. Asle i Asle to sobowtóry – dwie wersje tej samej osoby, dwie wersje tego samego życia, które zmagają się z egzystencjalnymi pytaniami o śmierć, miłość, wiarę i brak nadziei.

W planach wydawnictwa Marginesy jest m.in. bestseller pt. "Shantaram" Gregora Davida Robertsa, którego autor, porzucony przez żonę, znalazł pocieszenie w heroinie. Zaczął napadać na banki (ubrany zawsze w garnitur okradał tylko ubezpieczone firmy, przez co media zwały go rabusiem-dżentelmenem). Schwytany, został skazany na 20 lat w 1978 r. W lipcu 1980 r. w biały dzień uciekł z więzienia Pentridge Victoria's, stając się jednym z najbardziej poszukiwanych ludzi w Australii. Przedostał się do Indii. To miał być krótki przystanek w podróży z Nowej Zelandii do Niemiec. Został na dłużej. Ukrywał się w slamsach, gdzie leczył biedaków, był żołnierzem bombajskiej mafii, walczył z Armią Czerwoną w Afganistanie. Poznał Karlę – tajemniczą femme fatale, Amerykankę szwajcarskiego pochodzenia, która długo nie potrafiła odwzajemnić jego uczucia. Powieść napisana jest w formie pamiętnika. Niektóre historie z mojego życia opisane są tak, jak się wydarzyły, a inne to wymyślona narracja, jedynie zaczerpnięta z moich doświadczeń – wyjaśnia Roberts.

Nie zabraknie również książek autorów ukraińskich. Agora ma planach na styczeń "Najdłuższą podróż" Oksany Zabużko. "24 lutego 2022 ziemia zatrzęsła się od rosyjskich rakiet padających na Ukrainę. Świat powinien zmienić się nieodwracalnie, ale czy się zmienił? Czy zobaczył wreszcie w Rosji to, co od co najmniej stulecia widzą w niej Ukraińcy? Część ukraińskich intelektualistów znalazła się w okopach, gdzie o europejskość swojego kraju walczą w dosłownym znaczeniu słowa. Pozostali wszystkim, którzy chcą słuchać, tłumaczą rzeczy dla Ukraińców oczywiste – że ta wojna nie zaczęła się ani w 2022, ani w 2014. Wśród nich jest Oksana Zabużko, która 23 lutego wpadła z krótką wizytą do Warszawy, i tak w dniu inwazji została +pisarką w podróży+. Od tamtego dnia powtarza: Rosja do takiego stopnia nie może pogodzić się z niepodległością Ukrainy, że chce ni mniej, ni więcej, tylko tego, żeby Ukraina nie istniała" - zapowiada wydawca. Zabużko przypomina, że jedynym źródłem władzy w Ukrainie jest lud, a "Ukraina wybrała być", i pokazała to w ostatnich latach wielokrotnie.

Także w styczniu nakładem wydawnictwa MOVA wyjdzie polski przekład "Wieku czerwonych mrówek" Tani Pjankowej - to powieść o jednym z najtrudniejszych momentów w historii Ukrainy – Wielkim Głodzie w latach 1932−1933.

autor: Agata Szwedowicz, Malwina Wapińska