Bez ceremonii, głów państwa i propagandy. Nieoficjalny portret PRL-u

13 sierpnia 2013, 10:29

[Odwiedzałem] Prażucha, Kosidowskiego, siedziałem i gadałem z nimi. Pamiętam, że jak mnie wyrzucili ze „Stolicy”, miałem sporo czasu i przez chwilę byłem wolny, to zrobiłem jakieś zdjęcia w Gdańsku. Przyniosłem do „Świata” i wspólnie je oglądaliśmy. Chciałem je wydrukować. I oni je skrytykowali – że to nie jest reportaż. Taka rozmowa: – Widzisz, co tu się dzieje? Tu nie ma historii, to są poszczególne ładne zdjęcia, ale tu nie ma historii. Przyznałem im rację. (Tadeusz Rolke) / Media / TADEUSZ ROLKE AGENCJA GAZETA

Wystawa w warszawskiej Zachęcie to fotograficzny, nieoficjalny portret PRL-u. Zdjęcia nie pokazują ani rządowych ceremonii, ani głów państw, ani bohaterów propagandowych reportaży. Bohaterowie prezentowanych fotografii nie są w pracy - odpoczywają, swobodnie dysponują swoim czasem. Czy rzeczywiście? Fotoreporterzy biorący udział w wystawie pracowali dla każdego niemal rodzaju prasy dostępnej w PRL-u - od zapatrzonego w Zachód "Przekroju", przez estetyzującą "Polskę", gazety codzienne, tygodniki, pisma branżowe, po "Przyjaźń" - organ Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Zdjęcia pokazywane na wystawie powstawały jako ilustracje do artykułów, wywiadów, reportaży. Czasem "przy okazji" zleceń. (Wystawa "Czas wolny. Fotografie" 13.08 - 22.09)

1 […] W latach 60. „Przyjaźń” zaczęła drukować materiały o tym, jak się fajnie żyje w Polsce. Była rubryka Niedziela za miastem i pojawiały się w niej zdjęcia z rozmaitych wypadów na wieś, nad wodę, z wycieczek statkiem itp. […] Pojechałem do Kazimierza robić temat „Niedziela za miastem”. Jechałem motocyklem […] i po drodze spotkałem takie dzieci – to nie jest pozowane – zatrzymałem się, i widzę te dzieciaczki biedne i chaty rozwalające się […]. Nie wiem, czy [to zdjęcie] było gdziekolwiek publikowane. […] Bo [z kolei na okładce] jest wszystko, czego potrzeba – i wołga jest, i Pałac Kultury, i Jadzia uśmiechnięta, zadowolona z życia. Optymistyczna okładka. (Romuald Broniarek)

Marzec 1964, Skarżysko-Kamienna, Polska Zajęcia szkolnego Klubu Gagarina - uczniowie z modelami rakiet. Fot. Romuald Broniarek/KARTA

Media / Romuald Broniarek

2 „Obywatele PRL byli zajęci budowaniem socjalizmu do 16. Potem, w czasie wolnym, po wyjściu z pracy, stawali się innymi ludźmi” – mówi Aleksander Jałosiński, fotoreporter.

Maj 1958, Piaseczno, woj. Warszawa, Polska Mężczyzna pijący wodę z pompy. Fot. Romuald Broniarek/KARTA

Media / Romuald Broniarek

3 Wystawa „Czas wolny. Fotografie”prezentować będzie zdjęcia sześciu fotografów, którzy większą część życia zawodowego spędziło w PRL-u. Wszyscy pracowali dla oficjalnych tytułów prasowych. Zarówno do, jak i po godzinie 16.

Marzec 1960, Warszawa, Polska Sesja fotograficzna na okładkę tygodnika 'Przyjaźń' - modelka na tle Pałacu Kultury i Nauki, z prawej stoi samochód marki 'Wołga'. Fot. Romuald Broniarek/KARTA

Media / Romuald Broniarek

4 Wystawa będąca autorskim projektem Łukasza Modelskiego to fotograficzny, nieoficjalny portret PRL-u. Zdjęcia nie pokazują ani rządowych ceremonii, ani głów państw, ani bohaterów propagandowych reportaży. Bohaterowie prezentowanych fotografii nie są w pracy – odpoczywają, swobodnie dysponują swoim czasem.