Dokument przedstawia losy polskiego małżeństwa z Chicago, Tony'ego i Janiny Wasilewskich. Trzy lata temu, mieszkająca od 1989 roku w Chicago Janina została deportowana do Polski, bez prawa powrotu do USA przez 10 lat. Wasilewska zabrała do kraju kilkuletniego syna, który podobnie jak ojciec, ma amerykańskie obywatelstwo. Tony Wasilewski, który w Stanach Zjednoczonych jest od ponad 20 lat, pozostał w Chicago, gdzie prowadzi firmę. Nie rezygnuje jednak z walki o połączenie rodziny, a przede wszystkim o reformę imigracyjną.

Reklama

"Nie chciałem milczeć, chciałem o tym, co nas spotkało opowiedzieć. Chcę, żeby moja żona wróciła, ale chcę jej także przywrócić godność (...) i, w pewnym sensie, oddać sprawiedliwość" - powiedział Wasilewski.

Reżyserka Ruth Leitman przyznaje, że przed rozpoczęciem prac nad filmem nie interesowała się sprawami imigrantów, ale historia polskiej rodziny zmieniła jej nastawienie.

"Zadałam sobie pytanie: jak to możliwe, że nasz kraj robi krzywdę tym ludziom. Uznałam, że jest to mój obowiązek, jako filmowca i amerykańskiego obywatela, aby nagłośnić historię tej rodziny skrzywdzonej jak wiele innych przez nasz system" - tłumaczy Leitman.

"Na pewno otworzyliśmy oczy wielu osobom (...) Większość z tych, którzy przyszyli na premierę, nie było świadomych, że coś takiego może spotkać polską rodzinę. Film pokazuje jak skomplikowane mogą być losy osób złapanych w sieć amerykańskiego prawa imigracyjnego" - dodała reżyserka.

Obecny na premierze filmu demokratyczny kongresman z Chicago Louis Guttierez, powiedział, że dramaty takie będą powtarzały się, dopóki Kongres nie uchwali reformy prawa imigracyjnego.

Konsul generalny RP w Chicago Zygmunt Matynia powiedział, że dokument o Wasilewskich uzmysławia, jak bardzo potrzebna jest reforma amerykańskiego prawa imigracyjnego.

Reklama

"Nie może być tak, by prawo imigracyjne pozwalało na rozdzielanie rodzin" - stwierdził Matynia.

Janina Wasilewska przyleciała do USA w marcu 1989 roku, mając półroczną wizę turystyczną i pozostała w Chicago po jej wygaśnięciu. Wystąpiła o azyl polityczny, motywując to swoją działalnością w Solidarności.

Procedura rozpatrywania podania przeciągnęła się do 1995 roku, kiedy wreszcie władze amerykańskie odmówiły przyznania jej azylu, tłumacząc to demokratycznymi zmianami w Polsce.

Gdy wszystkie możliwości apelacji zostały wyczerpane, Janina w 2007 roku została deportowana do Polski. W kraju mieszka wraz z 9-letnim synem Brianem, który urodził się w USA. Tony pozostał w Chicago. Prowadzi tam firmę i zarabia na utrzymanie rodziny. Po wymuszonej przez prawo imigracyjne separacji z rodziną, zaangażował się w działalność organizacji imigracyjnych.

Film dokumentalny "Amerykańskie wesele Tony'ego i Janiny" (Tony and Janina's American Wedding) na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago będzie pokazywany jeszcze w niedzielę 17 października. Później film trafić ma do kin w innych amerykańskich miastach. Reżyserka chce, by dokument zaistniał też w Polsce.