Monika Strzępka zrezygnuje z kierowania Teatrem Dramatycznym? Pokłosie skandalu

"W związku z sytuacją w Teatrze Dramatycznym wczoraj i dziś odbyliśmy spotkania z Moniką Strzępką. Mamy ustną deklarację o rezygnacji z funkcji dyrektorki z dniem 31 grudnia bieżącego roku. Żaden dokument do urzędu miasta nie dotarł. Zaraz po otrzymaniu, Miasto rozpocznie procedurę formalną związaną z odwołaniem Jej z tej funkcji. O dalszych krokach związanych z zapewnieniem funkcjonowania ciągłości instytucji będziemy informować na bieżąco" - napisała 14 grudnia wieczorem na Facebooku Aldona Machnowska-Góra.

- Nie mam żadnych nowych informacji ani oświadczenia w tej sprawie - poinformowała 15 grudnia po południu rzeczniczka Teatru Dramatycznego w Warszawie, Maja Raczyńska. - Wszystko w rękach dyrektorki- dodała.

Kontrowersje wokół Moniki Strzępki

W styczniu 2022 roku Monika Strzępka wygrała konkurs na prowadzenie Teatru Dramatycznego w Warszawie od 1 września. W listopadzie 2022 roku, ówczesny wojewoda mazowiecki Konstanty Radziwiłł (PiS) stwierdził nieważność decyzji prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego w sprawie mianowania Strzępki na stanowisko dyrektorki stołecznego teatru. Powodem miał być "demonstracyjnie prezentowany radykalny feminizm".

Radziwiłł tłumaczył, że proponowana przez Strzępkę wizja Teatru Dramatycznego nie odpowiada opisanym wymaganiom konkursowym. Ratusz zaskarżył decyzję Radziwiłła, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie 26 kwietnia 2023 roku uchylił zarządzenie wojewody mazowieckiego. Na jego mocy Monika Strzępka została zawieszona w pełnieniu funkcji dyrektorki. W efekcie tego rozstrzygnięcia Monika Strzępka objęła stanowisko dyrektorki naczelnej i artystycznej Teatru Dramatycznego miasta stołecznego Warszawy.

"Heksy" odwołane

Pierwszą premierą Moniki Strzępki w Teatrze Dramatycznym, któremu w międzyczasie przydano Gustaw Holoubka jako patrona, miało być zaplanowane na 15 grudnia na Dużej Scenie przedstawienie pod tytułem "Heksy" na podstawie scenariusza napisanego przez autorkę powieści Agnieszkę Szpilę oraz Annę Kłos. Jednak we wtorek 12 grudnia - trzy dni przed premierą, odwołano próbę medialną spektaklu "Heksy", a 14 grudnia - otwartą próbę generalną.

Również 14 grudnia na profilu Teatru Dramatycznego na Facebooku poinformowano o odwołaniu premiery. "Z przykrością informujemy, że premiera spektaklu <<Heksy>> Agnieszki Szpili w reżyserii Moniki Strzępki oraz zaplanowane na grudzień pokazy tego spektaklu zostają odwołane. Nasze Biuro Obsługi Widowni będzie kontaktować się ze wszystkimi Widzami w sprawie zwrotu biletów" - czytamy we wpisie podpisanym przez Kierownictwo Teatru Dramatycznego.

Strzępka powody odejścia ma podać w oświadczeniu

15 grudnia wiceprezydent Warszawy odpowiedzialna za sferę kultury w stolicy Aldona Machnowska-Góra była gościem audycji "Kultury Osobistej" w Radiu TOK FM. Jak mówiła, kiedy otrzymała nieoficjalne informacje, że Strzępka zamierza zrezygnować, udała się do teatru wraz z dyrektorami miejskiego Biura Kultury. - Tam rozmawialiśmy z panią dyrektorką o sytuacji placówki oraz o jej decyzji - powiedziała wiceprezydent.

Machnowska-Góra dopytywana o powody odejścia Strzępki, wskazała, że "te poda prawdopodobnie sama dyrektorka w swoim oświadczeniu".

Sytuacja w teatrze "nabrzmiewała". Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi kontrolę

Wiceprezydent Warszawy wyjaśniła, że "była trochę zaskoczona takim obrotem sprawy". - Natomiast ta sytuacja nabrzmiewała w Teatrze Dramatycznym, szczególnie teraz, na jesieni. Ze względu na emocje i różne doniesienia prasowe. Widać było, że to zarządzanie teatrem nie idzie tak, jak powinno. Myślę, że różne aspekty miały na to wpływ. I osobowe, i relacyjne, i sytuacja zewnętrzna - powiedziała w TOK FM.

- I nie ma możliwości, żeby teatr był zarządzany w taki sposób dalej - oceniła Machnowska-Góra w audycji Radia TOK FM. Poinformowała również, że 15 grudnia do Teatru Dramatycznego weszła kontrola Państwowej Inspekcji Pracy. - Dziś weszła kontrola Państwowej Inspekcji Pracy, bo skierowaliśmy prośbę o kontrolę w teatrze. I ten proces będzie trwał, bez względu na to, czy pani dyrektorka będzie na stanowisku, czy nie - zaznaczyła wiceprezydent Warszawy.

- Musi być osoba pełniąca obowiązki dyrektora tej instytucji, ale nie podjęliśmy jeszcze decyzji, kto to będzie. Potem będziemy rozpisywać nowy konkurs - zapowiedziała Aldona Machnowska-Góra.

Współautorka "Heks" o "ogromie cierpienia psychicznego" aktorów

Dwa dni wcześniej, 13 grudnia, autorka powieści i współautorka scenariusza Agnieszka Szpila zamieściła na Facebooku oświadczenie. "Z przykrością informuję, że, niestety, nie pojawię się na piątkowej premierze spektaklu <<HEKSY>>. Dla mnie, autorki powieści i współautorki (wraz z Anną Kłos) adaptacji, ogrom cierpienia psychicznego i emocjonalnego, którego doznał zespół aktorski w ostatnim czasie, jest tak dewastujący, że nie umiałabym oglądać tego spektaklu zapominając o tym, co widziałam i przeżywałam wraz z zespołem przez ostatnie dni, uczestnicząc w próbach w teatrze" - napisała.

"Odcinam się od rewolucji głoszonej przez Monikę Strzępkę powołującą się na mój tekst, bo w jej wydaniu ów <<HEKSOWY PRZEWRÓT>> jest fejkiem. Tak jak cała głoszona przez nią rewolucja. Monika Strzępka nie zrozumiała bowiem, że nie można rypać patriarchatu bez zrypania tego co patriarchalne najpierw w sobie. Tej wiedzy zabrakło głośnej ze swych feministycznych przekonań dyrektorce i reżyserce" - wyjaśniła Szpila, dodając, że "ogrom cierpienia psychicznego i emocjonalnego, którego doznał zespół aktorski w ostatnim czasie, jest tak dewastujący".

"W teatrze nie ma miejsca na mobbing"

Jak zaznaczyła, "nie przyjdzie na spektakl, bo dla niej <<Heksy>> skończyły się kilka dni temu wraz z odejściem dwóch HEKS - aktorów, mężczyzn, którzy jako pierwsi postawili granice". "Liczyłam na to, że ten spektakl będzie powstawał dokładnie tak, jak powstawała adaptacja - w miłości człowieka do człowieka, w praktykowaniu radykalnej troski" - napisała Agnieszka Szpila.

"Uważamy, że Monika sama powinna odpowiedzieć na zarzuty. W teatrze nie ma miejsca na mobbing i łamanie prawa. Jeśli do tego doszło, to dyrektorka powinna ponieść konsekwencje" - wyjaśnił w wywiadzie opublikowanym 14 grudnia na stronie internetowej "Gazety Wyborczej" aktor Michał Sikorski.

We wtorek, 12 grudnia, Sikorski poinformował w oświadczeniu redakcję "Gazety Wyborczej", że nie wystąpi w spektaklu "Heksy" w reżyserii Moniki Strzępki. "W obliczu wydarzeń, które miały miejsce na próbach w ostatnich dniach, poczułem, że nie jest możliwe kontynuowanie przeze mnie pracy w warunkach, które odbiegają od standardów zdrowego, bezpiecznego procesu" - napisał.

"Wciąż mam jednak wiarę, że Dramatyczny ma szansę stać się miejscem bezpiecznym, twórczym i otwartym na każdego człowieka" - podkreślił w oświadczeniu.

Kolejne zarzuty wobec Strzępki

Oświadczenia Szpili i Sikorskiego to kolejny krytyczny głos pod adresem dyrektor Moniki Strzępki. Sposób sprawowania przez nią tej funkcji wywołał szereg kontrowersji i komentarzy w mediach, a także na portalach branżowych, jak na przykład Teatralny.pl czy E-teatr.pl. W cyklu artykułów i wywiadów zamieszczonych m.in. na portalu Onet.pl i w "Gazecie Wyborczej" zwolnieni przez nią aktorzy i byli pracownicy Teatru Dramatycznego zarzucali Strzępce przekształcenie teatru w radykalnie lewicową instytucję oraz oskarżali ją o mobbing.

Sama Strzępka przyznała, że przez ostatni rok zwolniła 28 osób (aktorów, grupę pracowników administracji i działu technicznego).

Kim jest Monika Strzępka?

Monika Strzępka urodziła się 7 sierpnia 1976 r. Jest reżyserką teatralną. Studiowała na Wydziale Reżyserii Dramatu w Akademii Teatralnej w Warszawie. Debiutowała w 2004 r. w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, gdzie wystawiła tekst Anny Bednarskiej "Z twarzą przy ścianie". Później wystawiła m.in. "Prezydentki" Wernera Schwaba (Scena Polska w czeskim Cieszynie) i "Dziady ekshumację" Pawła Demirskiego wg. "Dziadów" Adama Mickiewicza (Teatr Polski we Wrocławiu). Wspólnie z Demirskim przygotowała m.in. "Niech żyje wojna!!!" (Teatr Dramatyczny we Wrocławiu), „W imię Jakuba S.” (Teatr Dramatyczny w Warszawie), "Bitwa warszawska 1920" (Narodowy Teatr Stary w Krakowie), "nie-boska komedia. Wszystko powiem Bogu! (Stary Teatr w Krakowie). Strzępka i Demirski zrealizowali także wspólnie serial telewizyjny "Artyści" (2016).