Uroczystość z okazji wyzwolenia Katowic, 4 lutego 1945 r. (ze zbiorów MHK) / Media

W strategii i ideologii systemu stalinowskiego budowanego w Polsce, Górny Śląsk był terenem kluczowym. Ze swym wielkim przemysłem i zatrudnioną w nim rzeszą ludzi tworzących "nowoczesną i uświadomioną" klasę robotniczą - miał stanowić zaplecze i zapewnić trwałe poparcie dla poczynań władzy ludowej. Miało się ono wyrażać poprzez organizowanie wieców, manifestacji, akademii okolicznościowych oraz liczny udział w nich. Jednak specyfika regionu górnośląskiego, silna pozycja Kościoła katolickiego, a przede wszystkim brak tradycji związanych z ruchem komunistycznym uniemożliwiły powodzenie tego planu. Narzucony Polakom siłą publiczny kult, który osiągnął apogeum w grudniu 1949 r. w związku z 70. rocznicą urodzin dyktatora, uwidocznił na Górnym Śląsku, tak jak w całym kraju, coraz wyraźniejszy podział na oficjalną, fasadową rzeczywistość i na codzienne życie.

Reklama

Stalin zmarł w 1953 r. Punktem kulminacyjnym oficjalnie obowiązującej w Polsce żałoby była zmiana nazwy Katowic - stolicy Górnego Śląska - na "Stalinogród" (a województwa katowickiego na stalinogrodzkie). Do publicznego wystąpienia z taką inicjatywą, która faktycznie zrodziła się we władzach centralnych w Warszawie, zmuszony został "lud śląski". Absurdalna nazwa przetrwała zaledwie trzy lata.

Karta pocztowa 1955 r. (ze zbiorów MHK) / Media

W 1956 r. przywódca ZSRR Nikita Chruszczow w tajnym referacie skrytykował "kult jednostki" oraz wyliczył poważne nadużycia władzy i zbrodnie dokonane na rozkaz Stalina. Owe "błędy" Chruszczow przypisał zwyrodniałemu charakterowi Generalissimusa. Był to zręczny kamuflaż umożliwiający współpracownikom Józefa Stalina uniknięcie współodpowiedzialności za bezprawie i terror.

W Polsce w październiku tego roku rozpoczęła się polityczna odwilż. Zaproponowany społeczeństwu "socjalizm z ludzką twarzą" nie dopuszczał możliwości powrotu do poprzednich metod sprawowania rządów i ich wynaturzonego wykwitu - kultu jednostki.

Ekspozycji w trakcie jej trwania towarzyszy szereg imprez towarzyszących obejmującym m. in. sesję popularnonaukową, projekcję filmu, spotkanie z honorową obywatelką Katowic. Zachęcamy do uczestnictwa! Szczegóły na www.mhk.katowice.pl

Wystawę zwiedzać można w siedzibie Muzeum Historii Katowic (ul. Szafranka 9, Katowice-Śródmieście) do 20 października 2013 r.