W piątek w południe na nowo wybudowanym Cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte zostanie pochowanych 10 żołnierzy z załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej, którzy 1 września 1939 r. rozpoczęli obronę półwyspu. Będą to: mjr Henryk Sucharski, kpr. Jan Gębura, leg. Józef Kita, st. strz. Władysław Okrasa (Okraszewski), kpr. Bronisław Perucki, plut. Adolf Petzelt, st. leg. Ignacy Zatorski, st. leg. Zygmunt Zięba oraz dwóch niezidentyfikowanych żołnierzy.

Reklama

Budowa Cmentarza Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte zakończyła się zgodnie z harmonogramem w połowie października - zbudowano ścieżkę prowadzącą do okręgu cmentarnego, w którego centralnym punkcie został usytuowany Krzyż Virtuti Militari, a na obrzeżu ustawiono historyczny Krzyż Dąbrowskiego. W sąsiedztwie cmentarza zostały uczytelnione relikty fragmentów Willi Oficerskiej oraz Wartowni nr 5. Wnętrze piwnicy pod Willą Oficerską wyeksponowane zostało pod przeszkleniem. Odtworzono część historyczną ciągu komunikacyjnego z 1939 r.

W miejscu odnalezienia szczątków żołnierzy posadzono róże kwitnące na biało od późnego lata do wczesnej jesieni. Lej po bombie, zlokalizowany w północno-wschodnim narożniku Wartowni Nr 5, z nalotu z dnia 2 września 1939r., zaznaczono ozdobnymi trawami.

Zakończenie budowy cmentarza zbiegło się z końcem prac IX etapu badań archeologicznych prowadzonych na terenie półwyspu przez Dział Archeologiczny MIIWŚ w Gdańsku. "Archeolodzy prowadzili badania w sąsiedztwie dawnych magazynów amunicyjnych i wartowni" - podkreślił w rozmowie z PAP, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej prof. Grzegorz Berendt.

Znaleziska historyczne

Zaznaczył, że w trakcie prac natrafiono na trzy leje powstałe podczas niemieckiego ataku na polską placówkę, w których odnaleziono przedmioty pochodzące z willi oficerskiej oraz wartowni nr 5. "W trakcie badań pozyskano ponad 1500 artefaktów związanych głównie ze służbą polskich żołnierzy na Westerplatte oraz bohaterską obroną składnicy we wrześniu 1939 roku" - powiedział dyrektor.

"Odnaleziono elementy wyposażenia kwater i magazynów, porcelanę oraz elementy wyposażenia mundurów" - dodał Berendt, wskazująć najcenniejsze przedmioty: orła z czapki garnizonowej żołnierza 63. Pułku Piechoty, półmisek z zastawy stołowej kasyna oficerskiego, polską manierkę żołnierską oraz wzornik do map wojskowych należący do mjr. Henryka Sucharskiego albo kpt. Franciszka Dąbrowskiego. "Jesteśmy zadowoleni z efektów prac archeologicznych" – podkreślił. zaznaczył, że po konserwacji i weryfikacji, odnalezione przedmioty będą prezentowane na wystawie stałej bądź na wystawach czasowych.

Reklama

Dyrektor MIIWŚ przypomniał o planach muzeum na zagospodarowanie terenu półwyspu Westerplatte. Podkreślił, że we wrześniu br. instytucja zarządzająca podpisała z wykonawcą umowę na dostosowanie do celów muzealnych budynku byłej elektrowni, która znajduje się na Westerplatte. Na przygotowywanej tam ekspozycji prezentowane będą nigdy wcześniej niepokazywane zabytki archeologiczne związane z Wojskową Składnicą Tranzytową na Westerplatte.

"Wykonawcę wystawy stałej ma wyłonić jury konkursowe, które nad tym pracuje" - zaznaczył prof. Berendt i dodał, że jest to kolejny krok przybliżający do realizacji budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – oddziału MIIWŚ w Gdańsku. "Trwają przygotowania do przeprowadzenia głównego konkursu na budowę plenerowego muzeum na półwyspie. Obecnie trwają prace konsultacyjne związane z regulaminem i mam nadzieję, że wkrótce ogłosimy konkurs" - zapewnił dyrektor.

Budowa nowego budynku

Prof. Berendt podkreślił, że w ramach planów na terenie Westerplatte ma zostać odtworzony częściowo czerwony mur, który w 1939 r. otaczał teren Wojskowej Składnicy Tranzytowej. "W budynku zwiadowcy stacji i w pięciu magazynach amunicyjnych, z czego jeden ma ok. 200 m2, opowiemy o dziejach kurortu do końca 1918 roku, a następnie o dziejach składnicy i bitwy od 1 do 7 września 1939 r, w planach jest również odbudowa placówki fort" - powiedział dyrektor.

Ostatnim, najbardziej skomplikowanym elementem jest budowa nowego budynku, który będzie zlokalizowany na wolnym terenie pomiędzy kopcem z Pomnikiem Obrońców Wybrzeża i napisem "Nigdy Więcej Wojny". "Według założeń ma tam powstać budynek muzealny o powierzchni użytkownej ok. 8 tys. m2" - stwierdził Berendt.

Zaznaczył, że część wystawy, która powstanie w budynku, będzie przeznaczona na "opowieść o kampanii polskiej roku 1939". W budynku znajdą się również pracownie, w których muzeum będzie udostępniało kopie dokumentów, filmów i ikonografii związanych z Westerplatte. "W planach jest również utworzenie sali pamięci poświęconej wszystkim obrońcom Westerplatte - czyli 210 polskim obywatelom, którzy uczestniczyli w bitwie" - zaznaczył dyrektor.

Nowa placówka będzie filią Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, które na mocy specustawy z 2019 roku otrzymało teren Westerplatte w zarząd.

"Nie możemy podać konkretnych dat" - zaznaczył prof. Berendt i dodał, że "w założeniach i marzeniach, budowa muzeum w takim kształcie może nastąpić w 2027 roku".