Co będziemy czytać w tym roku?

Formuła przewodnika subiektywnego - rzecz jasna - bywa krzywdząca. Ponieważ jednak nie da się uszczęśliwić wszystkich (choćby z braku miejsca i, przyznaję, również ochoty), przedstawię tu niektóre własne czytelnicze nadzieje, licząc, że w jakiejś części pokryją się z Państwa oczekiwaniami. Nie wspomnę choćby o ostatnim tomie przygód Harry’ego Pottera (to już niedługo, pod koniec stycznia), bo skoro od dawna trwają już zapisy w przedsprzedaży, to najwyraźniej Harry umie zadbać o siebie sam. W końcu czarodziej.

Literatura bez kobiet?

Po przejrzeniu zapowiedzi wydawniczych dochodzę do wniosku, że to będzie wybitnie męski rok. Może się mylę, ale w rzędach nazwisk autorów polskich i zagranicznych, których książki ukażą się w najbliższych miesiącach, kobiet jest mniej niż rodzynek w bardzo oszczędnościowym serniku. Z przekory więc chciałbym ogłosić, że w 2008 roku będziemy mieli dalszy ciąg festiwalu niedawnej noblistki Doris Lessing - wyjdą co najmniej cztery niepublikowane dotąd po polsku książki: w maju "Mężczyzna i dwie kobiety” (PIW) i najnowsza "Szczelina” (Świat Książki), a już w na przełomie stycznia i lutego "Lato przed zmierzchem” (W.A.B.) oraz ta, na którą czekam najbardziej - "O kotach” (Prószyński i S-ka).

Oprócz Lessing da o sobie znać również inna autorka wymieniana w kręgu kandydatów do Nobla- Kanadyjka Margaret Atwood. Jej „Panią Wyrocznię” wznowi w marcu Wydawnictwo Literackie. Z polskich kobiecych premier najgłośniejsza zapewne będzie "Obywatelka” Manueli Gretkowskiej (Świat Książki, maj), rzecz o uwodzicielskiej sile polityki.

Śląska ballada

W polskiej literaturze zresztą będą się działy rozmaite ciekawe rzeczy. Nową powieść, również w maju, opublikuje Jerzy Pilch. „Marsz Polonia” (Świat Książki) zapowiada się na książkę rozliczeniową, postaci zaś w dużej mierze mają być autentyczne. Nowy zbiór opowiadań przygotowuje Paweł Huelle – „Opowieści chłodnego morza” (Znak) ukażą się w sierpniu. Jednak najciekawiej chyba zapowiada się debiut (!) literacki znanego reżysera Kazimierza Kutza. „Piąta strona świata” powstawała od blisko dwóch dekad. Ta wielopokoleniowa śląska saga u wtajemniczonych czytelników ma opinię arcydzieła.

Pamiętamy o Marcu

W tym roku przypada 40 rocznica Marca 1968 - z tej okazji wydawcy szykują wiele pozycji okolicznościowych, z których parę zwraca szczególną uwagę. Po pierwsze więc monografia historyczna Piotra Osęki, nomen omen, "Marzec 1968” (Znak). Po drugie - wspomnieniowa książka niedawno zmarłego Henryka Daski "Dworzec Gdański” (Wydawnictwo Literackie). Ukażą się także rozmowy Teresy Torańskiej "Rozstanie ‘68” (Świat Książki) i "Życie przecięte. Opowieści pokolenia Marca” Joanny Wiszniewicz (Czarne). Krótko mówiąc, raz jeszcze podejmiemy próbę zrozumienia naszej niedawnej historii i, być może, spojrzenia na nią z nietypowej perspektywy.

Smak wielkiego świata

Nieodmiennie ostrzę sobie pazury na świetną literaturę przekładową - tak się jakoś dziwnie składa, że to w niej można znaleźć najwięcej "cukru w cukrze”. Będzie z czego wybierać: już w styczniu nadejdzie wirtuozerskie "Nowe życie” Orhana Pamuka (Wydawnictwo Literackie), rzecz o fascynacji pewną książką. W maju zaś piękny, autobiograficzny "Stambuł” (Wydawnictwo Literackie) tego samego autora. Ze Wschodu nadejdzie nowa powieść Wiktora Pielewina, szalona groteska "Empire V” (W.A.B., marzec) i "Tajemnica”, sfingowany wywiad-rzeka z Jurijem Andruchowyczem (Czarne, maj). Dostaniemy też głośnego "Everymana” Philipa Rotha (Czytelnik, druga połowa roku) i ostatnią książkę wielkiego podróżnika Bruce’a Chatwina "Pieśni stworzenia” (Świat Książki, maj). Jeśliby komuś było mało, w nasze ręce wpadnie też skandalizująca książka „Diary” Chucka Palahniuka (niebieska studnia, marzec) w doskonałym przekładzie Lecha Jęczmyka.

Jeszcze więcej interesujących zbrodni

Na koniec coś dla maniaków powieści kryminalnych. Oprócz znanych nazwisk, w rodzaju Henninga Mankella (w czerwcu W.A.B. wyda "Ścianę ognia” - zakończenie cyklu o komisarzu Wallanderze), Aleksandry Marininy (marcowy "Zabójca mimo woli” w W.A.B.), czy Borysa Akunina ("F.M.” w czerwcu w Świecie Książki), będzie też trochę smaczków. Przede wszystkim Mickey Spillane, klasyk czarnego kryminału porównywany z Chandlerem i Hammettem. EMG opublikuje wiosną najpierw jego debiut, "I, the Jury” z 1947 roku. Dodatkowym magnesem mogą być osoby tłumaczy: poetów Marcina Świetlickiego i Tomasza Kunza. A poza tym unikalna turecka powieść detektywistyczna Mehmeta Murata Somera „Morderczy pocałunek” (Prószyński i S-ka, czerwiec) czy pierwsza po polsku książka wybitnej izraelskiej pisarki Batyi Gur "Zabójstwo w szabat” (EMG, wiosna). Jako wisienka na torcie kolejny - wypada sądzić, że nietypowy - kryminał pióra krytyka literackiego Jarosława Klejnockiego - "Południk 21” (Wydawnictwo Literackie, marzec).