Wyobraźcie sobie, szanowni państwo, że oglądacie na szerokim ekranie film, w którym główni bohaterowie z obojętnymi minami siedzą nieruchomo, wpatrując się w telewizor, a naprawdę ciekawe rzeczy dzieją się gdzieś po bokach - prawie poza kadrem. Żeby je spostrzec, trzeba się mocno nagimnastykować. Taki wizerunek polskiej kultury przynoszą świetne "Rozmowy lampowe".
Dunin-Wąsowicz zebrał w jedną książkę wywiady, które przeprowadzał do redagowanej przez siebie "Lampy" prawie od początku jej istnienia. Trzeba przyznać, że w takim wydaniu funkcjonują one znacznie ciekawiej niż w kontekście ulotnym. Autor rozmawiał z pisarzami, poetami, muzykami, plastykami - wielu z nich (ale bynajmniej nie wszyscy) wywodzi się z kultury alternatywnej trzecioobiegowej.
Reklama
Udało się autorowi rozmów uchwycić ten szczególny moment, w którym po szoku transformacji ustrojowej życie powraca w utarte koleiny, emocje opadają, a buntownicy są zmęczeni i marzą o świętym spokoju z dala od zgiełku. Świetnie widać to w "pokoleniowych" wywiadach z Grabaem i Muńkiem - obaj to dziś raczej zadowoleni panowie w średnim wieku, którzy już nie mają ambicji, by przenosić góry. Muniek narzeka za kryzys twórczy (bo jest mu za dobrze, a artysta "powinien być głodny"), Grabowski wreszcie robi to, na co miał ochotę.
W piosence o znamiennym tytule "Nienawidzę twojej generacji" ten ostatni śpiewał zresztą: "Masz karabin zamiast gitary / A ja kieszenie pełne czereśni" - ta deklaracja outsidera, człowieka osobnego, który swoją niezależność ceni ponad wszystko, w pewnym sensie przyświeca całemu zbiorowi rozmów Dunina-Wąsowicza. Wszystkich jego interlokutorów, zarówno tych z komercyjnym sukcesem (jak Sasnal, Świetlicki czy Endo), jak i tych, którzy na mainstream się nie załapali (Riesenkampf, Sieprawski czy Huberath) cechuje upór w niespiesznym kultywowaniu własnej niszy i ogólna obojętność na popkulturowy zamęt i palące problemy świata tego. Szczególnym patronem tej postawy wydaje się być wielki sceptyk Stanisław Lem - wywiad z autorem "Cyberiady", mimo że z przyczyn technicznych (awaria dyktafonu) niekompletny, jest ozdobą całego tomu.



"Rozmowy lampowe"
Paweł Dunin-Wąsowicz, Lampa i Iskra Boża 2007